کاهش ۸/۷ درصدی صادرات زعفران در سال ۱۴۰۱ | صادرات زعفران ایران از مبدا افغانستان!

فرشید منوچهری درباره میزان صادارت زعفران در سال ۱۴۰۱ به خبرنگار شهرآرانیوز گفت: میزان صادارت زعفران در سال گذشته ۲۴۰ تن بوده که مقایسه میزان زعفران صادر شده در مدت ۱۲ ماهه سال ۱۴۰۰ به میزان ۲۶۲.۸ تن نشان از کاهش ۸/۷ درصدی صادارت از نظر وزنی و افزایش ۱۵ درصدی از نظر ارزشی دارد.

وی افزود: همچنین براساس آمار دریافتی از گمرک ایران در ۱۲ ماهه سال ۱۴۰۱ بالغ بر ۱۷۰ هزارو ۸۶۸ کیلوگرم زعفران به ارزش ۱۹۴ میلیون و ۶۴۷ هزار و ۱۷۰ دلار از گمرکات خراسان رضوی صادر گردیده است که در مقایسه با مدت مشابه در سال ۱۴۰۰ که ۲۲۸ هزار و ۸۰۶ کیلوگرم بوده است از نظر وزنی بالغ بر ۲۵ درصد کاهش نشان می‌دهد.

دبیر شورای ملی زعفران تصریح کرد: با توجه به اینکه مبنای ارزش اعلام شده زعفران صادراتی توسط گمرک قیمت‌های پایه صادراتی ابلاغ شده به گمرکات کشور است که مطابقتی با قیمت‌های واقعی صادراتی ندارد، نمی‌تواند مبنای مقایسه درستی باشد.

براساس آمار اعلام شده توسط کشور افغانستان میزان صادرات زعفران این کشور در سال ۱۴۰۱، ۶۹ هزار کیلوگرم بوده که در مقایسه با میزان تولید اعلام شده آن کشور که ۲۱ هزار کیلوگرم بوده مشخص است که مابه التفاوت تولید و صادرات از ایران به این کشور ارسال شده و با تغییر مبداء تولید، به نام زعفران افغانستان صادر شده است.

منوچهری خاطرنشان کرد: علاوه بر افغانستان باید موضوع ارسال زعفران به صورت غیر رسمی و قاچاق به دیگر کشور‌های همسایه به خصوص عراق، ترکیه و کشور‌های همسایه جنوبی کشور را مد نظر داشت.

وی ادامه داد: با توجه به موارد فوق به نظر نمی‌رسد آمار صادرات زعفران که توسط گمرک ایران ارئه شده است، آمار دقیق و صحیحی از آنچه صورت پذیرفته است، باشد. از آنجایی که آمار زعفران ارسالی به صورت غیر رسمی در دسترس نیست، لذا در تحلیل انجام شده به دلیل عدم دسترسی به قیمت‌های واقعی صادرات زعفران از آن صرفنظر می‌گردد و در خصوص وزن زعفران صادر شده نیز به آمار‌های گمرک استناد می‌گردد.

دبیر شورای ملی زعفران با اشاره به صادارت زعفران از خراسان رضوی تصریح کرد: از مقایسه زعفران صادر شده از گمرکات خراسان رضوی با صادرات کل کشور مشخص می‌گردد که ۷۱ درصد صادرات زعفران ایران از خراسان رضوی و تنها ۲۹ درصد از سایر گمرکات کشور بالاخص گمرک فرودگاه امام صورت پذیرفته است.

وی افزود: از مجموع زعفران‌های صادر شده در ۱۲ ماهه سال ۱۴۰۱، زعفران در بسته بندی بیش از ۳۰ گرم (عمدتا نیم و یک کیلوگرمی) ۱۸۹ هزار و ۸۴ کیلوگرم معادل ۷۸ درصد، زعفران در بسته بندی ۱۰ تا ۳۰ گرم ۱۴ هزار و ۵۴۵ کیلوگرم معادل ۶ درصد، زعفران در بسته بندی کمتر از ۱۰ گرم ۳۶ هزار و ۵۸ کیلوگرم معادل ۱۵ درصد و پودر زعفران ۳۰۴ کیلوگرم از کل صادرات کشور است.

دبیر شورای ملی زعفران گفت: همانطوریکه ملاحظه می‌گردد، میزان زعفران صادره در بسته بندی کمتر از ۱۰ گرم که قابلیت عرضه مستقیم به مصرف کننده نهایی را دارد، ۲۶ درصد نسبت به سال ۱۴۰۰ کاهش داشته است. با توجه به اینکه بخش عمده ارزش افزوده زعفران در سبد کالایی مصرف کننده نهایی قرار دارد و ضمنا می‌تواند معتبرترین روش معرفی زعفران ایران به عنوان زعفران خالص و ناب ایرانی و همچنین معرفی برند‌های زعفران ایران باشد، باعث تاسف و نگرانی است و نیازمند حمایت و ارائه برنامه توسط دستگاه‌های اجرایی و متولی در جهت افزایش این نوع بسته بندی است. بدون تردید مادامی‌که برنامه ریزی عملیاتی برای آن صورت نگیرد، نمی‌توان انتظار بازگشت حداکثری ارزش افزوده زعفران به کشور و دستیابی به یک بازار مطمئن را داشت.

وی ادامه داد: در بین کشور‌های وارد کننده زعفران طی سال ۱۴۰۱ از ایران ۱۰ کشور اول بر اساس میزان واردات شامل امارات با ۳۰ درصد، چین با ۲۱ درصد، اسپانیا با با ۱۹ درصد، ترکیه با ۱۰ درصد، قطر با ۳/۰۴ درصد از کل صادرات کشور، افغانستان با ۳ درصد، ایتالیا با ۲/۲ درصد، هند با ۲ درصد، عمان با ۱/۶ درصد، هلند ۱/۲ درصد از کل صادرات کشور را به خود اختصاص داده‌اند.

منوچهری ادامه داد: با توجه به آمار فوق مشاهده می‌گردد که در مجموع ۱۰ کشور اول هدف صادرات در سال ۱۴۰۱ جمعا ۲۲۵ هزار و ۱۷۹ کیلوگرم زعفران از ایران وارد نموده اند که ۹۳/۷۵ درصد از کل صادرات کشور را به خود اختصاص می‌دهند و باقیمانده کشور‌های وارد کننده زعفران که تعداد آن‌ها ۴۹ کشوراست، جمعا ۱۴ هزار و ۸۱۲ کیلوگرم معادل ۶/۱۶ درصد از کل صادرات ایران را به خود اختصاص داده اند.

دبیر شورای ملی زعفران تاکید کرد:این ارقام بیانگر این واقعیت است که اولا این ۱۰ کشور خود تمامی زعفران وارداتی را مصرف ننموده و بخشی از آن را با تغییر نوع بسته بندی به نام خود صادرات مجدد و عمدتا به بازار‌هایی که می‌توانسته در اختیار صادرکنندگان ایرانی قرار گیرد وامکان توسعه صادرات در آن‌ها وجود دارد، نموده‌اند. ثانیا بازار زعفران بازاری محدود و آسیب پذیراست و حضور قاچاقچیان، تصمیمات اشتباه یا حتی عدم داشتن برنامه‌های حمایتی می‌تواند در این بازار‌ها روی زعفران در ایران تاثیر گذار باشد.

وی افزود: ثالثا الگوی صادرات زعفران کشور از نظر شرکای تجاری که سالیان متمادی است از یک روش پیروی می‌کند، الگوی نامتقارنی است؛ بدین معنی که تعداد کمی از کشور‌ها (پنج کشور) بیش از ۸۳ درصد تجارت زعفران ایران را در اختیار دارند و تعداد زیادی (۵۴ کشور) سهم بسیار اندک در حدود ۱۷ درصد. تمرکز صادرات در پنج کشور می‌تواند برای زعفران کشور یک تهدید تلقی شود و بیانگر این واقعیت است که در طول زمان رابطه تجاری ما با کشور‌های مختلف بطور یکسان رشد نکرده است. نکته دیگر اینکه در مقایسه تعداد کشور‌های واردکننده زعفران در سال ۱۴۰۱ با سال ۱۴۰۰ مشاهده میگردد که تعداد ۱۴ کشور در طی سال ۱۴۰۱ از ایران زعفران خریداری ننموده اند که میتواند نیاز آن‌ها توسط دیگر کشور‌ها و بصورت غیر رسمی تامین شده باشد؛ این تعداد در سال ۱۴۰۰ سه کشور بوده‌اند.